Pompy ciepła powietrzne, wodne i gruntowe - którą wybrać?
Pompa ciepła umożliwia efektywne ogrzewanie domu, a jednocześnie jest bardzo energooszczędna. Nic więc dziwnego, że coraz więcej osób dbających o niskie koszty utrzymania i środowisko naturalne decyduje się na jej montaż w swoim gospodarstwie domowym. Jednym z pierwszych dylematów podczas zakupu odpowiedniego urządzenia jest pytanie, jaki rodzaj pompy wybrać - powietrzną, gruntową, a może wodną? Różnice pomiędzy tymi trzema propozycjami są dość istotne, zarówno pod kątem montażu, użytkowania, jak i kosztów eksploatacji. W poniższym artykule wyjaśniamy, jak działają pompy ciepła, czym różnią się od siebie poszczególne modele i który z nich najlepiej sprawdzi się w Twoim gospodarstwie domowym.
Jak działają pompy ciepła?
Pompy ciepła to urządzenia, które budową i wyglądem przypominają niewielkich rozmiarów lodówkę lub duży kocioł grzewczy na gaz. Ich funkcją jest energooszczędne i efektywne ogrzanie domu i zapewnienie ciepłej wody użytkowej. Urządzenia te generują ciepło, skąd więc pomysł na nazwanie jej pompą? Zasada działania pompy ciepła opiera się na tym, że do ogrzewania wykorzystują one ciepło, które dzięki przemianom termodynamicznym, przepompowują z dolnego źródła o niższej temperaturze do cieplejszego ośrodka. Dolnym źródłem może być grunt, woda lub powietrze, zaś górnym jest ogrzewana woda, która krąży po domowej instalacji grzewczej. Wszystko sprowadza się do tego, że pompa ciepła sama w sobie nie generuje ciepła, a tylko je przekazuje.
Rodzaje pomp ciepła dostępne na rynku
Jak już wspominaliśmy wyżej, są trzy źródła, z których pompa może pozyskiwać ciepło - powietrze, grunt oraz woda. Wybór urządzenia spełniającego wszystkie potrzeby i dostosowanego do warunków danego gospodarstwa domowego zależeć będzie między innymi od możliwości montażu pompy ciepła, zasobów finansowych, dostępności gruntu oraz rodzaju strefy klimatycznej, w której znajduje się budynek.
Pompy ciepła powietrzne
Powietrzne pompy ciepła to systemy grzewcze, które wykorzystują naturalną energię otoczenia do ogrzewania budynków. W procesie wymiany ciepła z zewnętrznym środowiskiem pompy ciepła powietrzne przechwytują energię cieplną z powietrza za pomocą specjalnego skraplacza, a następnie wykorzystują ją do ogrzewania domu i wody użytkowej. Jest to bardzo oszczędna i ekonomiczna opcja dostarczania ciepła, ponieważ takim sposobem możemy uzyskać duże ilości ciepła z minimalnym zużyciem energii. Pompa ciepła jest szczególnie przydatna w okresach pośrednich, takich jak wiosna lub jesień, gdy temperatura na zewnątrz nie jest na tyle niska, aby wymagała instalacji tradycyjnego systemu wentylacyjno-grzewczego.
Pompy ciepła gruntowe
Pompy ciepła gruntowe są urządzeniami, które wykorzystują ciepło zmagazynowane w gruncie do ogrzewania lub chłodzenia pomieszczeń. Pompy ciepła wykorzystują energię geotermalną, czyli ciepło znajdujące się na stałym poziomie głęboko w glebie. Powietrze, woda lub inne płyny są zanurzone w ziemi i służą jako medium do przesyłania energii. Zwykle gruntowe pompy ciepła składają się z urządzenia zewnętrznego (tzw. „serca pompy ciepła”) oraz kolektora zamontowanego pod ziemią. Kolektor rozprowadza ciepło z gruntu do urządzenia, które następnie dostarcza ciepła do domu. Jest to wysoce efektywny i ekologiczny sposób ogrzewania i chłodzenia domów.
Kwestią decydującą o tym, czy warto postawić na pompy ciepła głębinowe, może być wysoka cena. Standardowo, wyposażenie gospodarstwa w pompę polega na zakupie urządzenia i montażu, zaś w tym przypadku konieczne jest jeszcze wykonanie odwiertów. Ostateczny koszt może więc wzrosnąć o 13-20 tys. zł.
Pompy ciepła wodne
Pompy ciepła wodne przetwarzają energię z dala od budynku i magazynują ją w postaci ciepła, aby zapewnić ogrzewanie i chłodzenie budynku. Do ogrzewania wody normalnie wykorzystywany jest ciepło uzyskiwane z gruntu lub wody, a do chłodzenia można używać naturalnych źródeł ciepła, takich jak powietrze i promienie słoneczne. Wodne pompy ciepła są często stosowane w efektywnych systemach ogrzewania, ponieważ wykorzystują mniej energii niż tradycyjne piece grzewcze. Są też bardziej przyjazne dla środowiska niż tradycyjne źródła energii, ponieważ nie emitują szkodliwych gazów cieplarnianych.
Pompa ciepła - monoblok czy split?
Biorąc pod uwagę budowę i sposób montażu, pompy ciepła można podzielić na dwa rodzaje - monoblok i split. Pompy ciepła monoblok to systemy klimatyzacji, które wykorzystują energię naturalną w celu wytwarzania ciepła i chłodu. System składa się z pompy ciepła, jednostki wewnętrznej oraz czujników. Jednostka wewnętrzna składa się z wentylatora i wymiennika ciepła, który ogrzewa lub chłodzi powietrze w zależności od temperatury zewnętrznej. W przypadku ogrzewania, pompa ciepła skutecznie pobiera ciepło ze źródła, takiego jak powietrze, woda lub grunt i transportuje je do jednostki wewnętrznej, gdzie jest wymieniane na ciepłe powietrze. W przypadku chłodzenia, pompa ciepła pobiera ciepło z pomieszczenia i odprowadza je na zewnątrz. Czujniki pomagają monitorować temperaturę zewnętrzną, aby zapewnić optymalną wydajność.
Pompy ciepła split to rodzaj instalacji grzewczej, w której czynnik chłodniczy przepływa między dwoma urządzeniami – jednym wewnątrz budynku, a drugim na zewnątrz. Wewnętrzne urządzenie nazywane jest urządzeniem evaporatora, natomiast urządzenie zewnętrzne zwane jest kolektorem słonecznym. Oba urządzenia działają w tandemie – kolektor słoneczny ogrzewa powietrze, a następnie odzyskuje ciepło i wykorzystuje go do ogrzewania wnętrza lokalu. Dzięki temu pompy ciepła typu split mogą pomóc w zmniejszeniu rachunków za ogrzewanie budynków.
Podłączenie pompy ciepła do istniejącej instalacji
Podłączenie pompy ciepła do istniejącej instalacji jest możliwe jeśli ta została poprawnie zaprojektowana i działa prawidłowo. Wówczas, zazwyczaj wymaga modernizacji systemu i ewentualnej wymiany poszczególnych elementów, aby możliwa była współpraca z pompą ciepła. Ewentualne zmiany zależą od typu konfiguracji i rodzaju systemu grzewczego, którego używa instalacja. Konieczne może okazać się usunięcie starego podgrzewacza wody lub wymiana pompy obiegowej.
Obecnie produkowane urządzenia współpracują z każdym rodzajem ogrzewania, dlatego wybór odpowiedniego modelu i poprawny montaż nie stanowi problemu. Wybierając pompy ciepła do ogrzewania domu starszego typu, warto zwrócić uwagę na sposób rozprowadzania czynnika roboczego, rodzaj instalacji centralnego ogrzewania oraz tryb pracy urządzenia.
Dofinansowanie do pompy ciepła
Jeśli zamierzasz zainstalować urządzenie bazujące na odnawialnych źródłach energii, być może będziesz mógł ubiegać się o dofinansowanie do pompy ciepła. W zależności od tego, gdzie znajduje się dane gospodarstwo domowe, w Twoim miejscu zamieszkania mogą być dostępne różne programy dofinansowania lub granty, które pomogą Ci sfinansować zakup i instalację pompy ciepła. Ogólnie, w Polsce możesz skorzystać z różnych programów, które zapewniają dofinansowanie do montażu ekologicznych i energooszczędnych urządzeń grzewczych oraz termomodernizacji systemu grzewczego. Przykładowo, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oferuje dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze 2023 - dotacje na dopłaty do instalacji odnawialnych źródeł energii.
Możliwe też, że będziesz mógł skorzystać z ulg podatkowych lub innych preferencyjnych rozwiązań finansowych. W kwestii dostępności dotacji na pompy ciepłą, najlepiej skontaktować się bezpośrednio z lokalnym urzędem ds. Ochrony Środowiska.
Najlepsze pompy ciepła - jak dobrać odpowiednią do swoich potrzeb?
Najlepszym sposobem na dobranie pompy ciepła do swoich potrzeb jest skontaktowanie się z profesjonalnym dostawcą energii odnawialnej, który może pomóc Ci przeanalizować Twoje potrzeby i wspierać Cię w wyborze właściwego systemu. Powinieneś określić swoje oczekiwania dotyczące wydajności jednostki, aby wybrać odpowiednią pompę ciepła, a także rozważyć lokalną infrastrukturę techniczną, by upewnić się, że wybrany system będzie działać sprawnie.
Według wielu opinii to powietrzne pompy ciepła zasługują na szczególną uwagę, bowiem zapewniają możliwość pozyskania aż 80% energii ze źródeł odnawialnych, co skutkuje ograniczeniem kosztów ogrzewania. Co więcej, powietrzne modele charakteryzują się niskimi kosztami eksploatacyjnymi i brakiem negatywnego wpływu na naturalne środowisko. Ich montaż jest stosunkowo prosty i nie wymagają specjalnego przygotowania podłoża.
Jednak w sytuacji, gdy zapotrzebowanie domowników na ciepło utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie, warto postawić na wodną pompę ciepła, której wskaźniki energetyczne są bardziej korzystne. Choć gruntowa pompa ciepła wymaga posiadania odpowiedniej działki i wykonania odwiertów to jest świetnym rozwiązaniem dla tych, którzy pragną zapewnić sobie skuteczną regulację temperatury nawet w mroźne dni. Wielu zwolenników pozyskiwania energii cieplnej z gruntu, posiadających odpowiedni zasób finansowy, korzysta z możliwości połączenia pomp ciepła i fotowoltaiki, co jeszcze bardziej obniża koszty ogrzewania.
Ile kosztują pompy ciepła?
Cena pompy ciepła może się znacznie różnić w zależności od jej typu i wielkości. Koszty powietrznych pomp ciepła mogą wynosić od 15 do 25 tysięcy złotych, natomiast pompy gruntowe od 30 do 110 tysięcy złotych. Ceny te są jednak orientacyjne i mogą się znacznie różnić w zależności od specyfikacji i marki produktu. Warto jednak mieć na uwadze, że do kwoty zakupu samego urządzenia należy jeszcze doliczyć koszt montażu i dodatkowych prac.
Wiele osób poszukuje konkretnych informacji, ile wynosi koszt pompy ciepła do domu 100m2. To dosyć standardowy rozmiar budynku i na jego podstawie można łatwo obliczyć koszty dla mniejszych i większych domów. Jednak podanie konkretnych liczb nie jest możliwe, bowiem całkowity koszt zależy od wielu czynników, w tym zapotrzebowania na energię cieplną. Dla jednych wystarczy pompa o mocy 5 kWh, a dla innych będzie ona zbyt mało efektywna. Zatem jak określić koszt pompy ciepła do domu 120m2? W tym pomocny może okazać się audyt energetyczny, który wskaże dotychczasowe zużycie, ale też rozeznanie oczekiwań i potrzeb domowników. Najczęściej w budynkach o powierzchni 120 m2 najlepiej sprawdza się pompa o mocy 7 kWh.