Zawór mieszający w instalacji ogrzewania. Dlaczego warto go mieć?

Zastosowanie zaworów mieszających w systemach centralnego ogrzewania staje się coraz popularniejsze. Często producenci kotłów wręcz wymuszają ich montaż w instalacjach grzewczych, aby uchronić  urządzenie przed niskotemperaturową korozją i wydłużyć jego żywotność. Zawory mieszające potocznie zwane “mieszaczami” posiadają szereg zalet. Ich zastosowanie z pewnością pozwoli zredukować  straty energii
i zwiększyć oszczędności. Dlaczego jeszcze warto zastosować zawory mieszające i jak dobrać ten właściwy? Tego wszystkiego dowiesz się
z poniższego artykułu.

Wśród zaworów mieszających dostępnych na rynku możemy wyróżnić zawory trójdrożne i czterodrożne. Warto przed zakupem sprawdzić instrukcję urządzenia grzewczego lub warunki gwarancji, gdyż często producenci kotłów centralnego ogrzewania zalecają wybór konkretnego zaworu. Jeśli takich informacji nie znajdziesz kieruj się zaleceniami, które znajdziesz poniżej.

Zawory trójdrożne przeznaczone są do wodnych systemów grzewczych, chłodniczych i instalacji ciepłej wody użytkowej. Zastosujemy je także jako zawory przełączające lub rozdzielające. Ich zadaniem jest zmieszanie w odpowiedniej proporcji gorącej wody z kotła, z chłodną wodą z powrotu. Dzięki nim możemy szybko zmienić parametry pracy całej instalacji w zależności od tego jakie warunki panują na zewnątrz. Zawór trójdrożny powszechnie stosujemy w układach ogrzewania podłogowego, a także przy grzejnikach. 

Z kolei zawory czterodrożne najczęściej stosowane są w instalacjach z kotłem na paliwo stałe. Ich dodatkową funkcją jest podnoszenie temperatury wody powracającej do kotła. Działają na zasadzie dystrybuowania większej części podgrzanej wody po całej instalacji, podczas gdy pozostała część odsyłana jest drogą powrotną do zasilającej cały system pompy. Takie działanie powoduje zwiększenie temperatury wody w kotle, a zmniejszenie w instalacji. To z kolei przyczynia się do równomiernego rozłożenia temperatury na wszystkie grzejniki w układzie i zmniejszenia wydatków na ogrzewanie. Zawór mieszający czterodrogowy może w sposób płynny realizować regulację temperatury za pomocą sterownika. 

Zawory mieszające możemy podzielić również na automatyczne i termostatyczne. Zawór automatyczny, w przeciwieństwie do termostatycznego, posiada siłownik elektryczny, co oznacza, że sterowany jest poprzez regulator kotła, a nie ręcznie. Z kolei zaworem termostatycznym sterujemy ręcznie, ustawiając wymaganą temperaturę, która utrzymywana będzie podczas pracy kotła. Zmiana temperatury kotła będzie wiązała się z koniecznością ręcznej zmiany ustawień.   

Jak jest zbudowany i jak działa zawór mieszający

Możemy wyróżnić dwa rodzaje przewodów, które wychodzą od zaworu mieszającego. Przewody powrotne czyli nasza zimna woda i przewody zasilające układ grzewczy, czyli woda gorąca. Wykorzystując zawór mieszający, kontrola ilości gorącej jak i zimnej wody staje się łatwością. Strumienie wody zimnej i ciepłej mieszają się wewnątrz zaworu podnosząc temperaturę wody na przewodzie powrotnym. Dzięki temu, nie jest konieczne dodatkowe podgrzewanie wody, a to z kolei przekłada się na oszczędności. Co jeszcze możemy zyskać stosując tzw. ‘mieszacz’? Dzięki niemu z łatwością wyregulujemy temperaturę naszego czynnika grzewczego, co przełoży się na znaczne zwiększenie komfortu użytkowania instalacji. Precyzyjna regulacja temperatury zwiększy wydajność urządzeń
i przełoży się na ich dłuższą żywotność. 

Kiedy i jaki zawór mieszający zastosować?

Zaworu mieszającego nie musimy stosować przy kotle żeliwnym, ale jego zastosowanie jest już konieczne w przypadku kotłów stalowych. 

Do instalacji z układem otwartym ze względu na szybszą możliwość zakamienienia, stosuje się wyłącznie zawory mosiężne, które odporne są na korozję, a kamień kotłowy nie osadza się na nich przez długi czas. W układzie zamkniętym można zastosować również zawór żeliwny, w którym kamień odłożyć się może tylko w początkowej fazie zaraz po napełnieniu instalacji, nie ma więc ryzyka odłożenia się kolejnych warstw jeśli woda nie będzie uzupełniana. 

Dobierając zawór mieszający do układu z obiegiem wymuszonym należy zwrócić uwagę na średnicę. Zawór mieszający dobiera się wówczas do pompy i tak zawór o średnicy 1 cala współpracować będzie z pompą 1”.

W układzie grawitacyjnym, zasada jest nieco inna. Zazwyczaj zaleca się zastosowanie zaworu mieszającego o średnicy o jeden większej niż rury wychodzącej
z kotła, aczkolwiek sprawdzi się również ta sama średnica zarówno rury jaki zaworu mieszającego. 

Błędy przy montażu zaworów mieszających 

Aby zawór funkcjonował prawidłowo, a jego żywotność była jeszcze dłuższa należy unikać kilku błędów często popełnianych podczas montażu, które mają znaczący wpływ na działanie zaworu.

Przede wszystkim należy zadbać, aby medium grzewcze nie było zanieczyszczone. Źle wypłukana instalacja, w której znaleźć się mogą drobne elementy, na przykład po docinaniu rur, mogą dostać się do środka zaworu powodując jego nieprawidłowe działanie. Chcąc jeszcze bardziej wydłużyć żywotność zaworu warto zamontować separator zanieczyszczeń.

Błędem wpływającym na skrócenie żywotności zaworu mieszającego jest również zamontowanie go bezpośrednio na wyjściu ciepłej wody użytkowej. Zawór nie może być narażony na wysoką temperaturę przez cały czas. W takim wypadku należy obniżyć temperaturę medium, które trafia do zaworu, a można to zrobić za pomocą tak zwanej pułapki cieplnej.

Negatywny wpływ na pracę zaworu ma również źle dobrany stosunek ciśnień na przyłączu ciepłej wody do przyłącza zimnej. Stosunek taki powinien wynosić 2:1, w innym wypadku praca zaworu będzie nieprawidłowa. Często z powodu wysokiej różnicy ciśnień, na przyłączu zimnej wody sieciowej konieczny jest montaż reduktora ciśnienia. 

Na rynku znaleźć możemy nowoczesne zawory dobrych producentów jak na przykład AFRISO, które bogate są w funkcję “bez oparzeń”. Funkcja ta całkowicie zamyka zawór ciepłej wody, kiedy na przyłączu zimnej wody dochodzi do awarii lub zaniku ciśnienia. Dzięki temu użytkownik nie poparzy się kiedy nastąpi brak dostawy zimnej wody. 

Wybierając zawory mieszające należy sięgać po te dobrej jakości. Tańsze produkty zazwyczaj są wykonane niestarannie i często okazuje się, że prawidłowe działanie można zauważyć tylko w jednym położeniu, a to często sprawia, że zawór taki staje się bezużyteczny. Produkty szanowanych marek, przechodzą szereg testów i każdy z nich zanim wyjedzie z fabryki, sprawdzany jest pod względem bezpieczeństwa i poprawności działania.